Aktualności podpisu elektronicznego
25-07-2008 11:49
E-podpis
W polskim prawie mamy do czynienia z dwoma rodzajami podpisów elektronicznych, tzw. zwykłym i bezpiecznym. Jedynie ten drugi, weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, wywołuje skutki prawne i jest równoznaczny z podpisem własnoręcznym, złożonym na dokumencie w formie papierowej.
Wdobie szybko postępującego rozwoju technicznego, globalizacji gospodarki i rozpowszechnienia drogi elektronicznej jako sposobu komunikacji nieuniknione stało się wprowadzenie do obrotu prawnego możliwości natychmiastowego przesyłania drogą elektroniczną oświadczenia woli w dowolne miejsce na świecie, zawierania w ten sposób umów bez względu na dzielącą obie strony umowy odległość, składania wniosków, podań i deklaracji do wszelkich instytucji i urzędów bez potrzeby osobistego w nich stawiennictwa. Jednym z instrumentów umożliwiających dokonywanie ww. czynności w sposób bezpieczny za pośrednictwem Internetu jest podpis elektroniczny. Zawarcie umowy lub przesianie wniosku do określonej instytucji z zastosowaniem bezpiecznego podpisu elektronicznego (weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu) wywołuje ten sam skutek co własnoręczne podpisanie dokumentu w formie papierowej (art. 78 §2 kodeksu cywilnego). Obecnie, chcąc złożyć wniosek w organie administracji publicznej lub podpisać umowę kupna - sprzedaży, mamy do wyboru: udać się do urzędu lub kontrahenta osobiście w celu sporządzenia i podpisania własnoręcznie stosownych dokumentów bądź możemy uczynić to samo, siedząc w domu lub biurze przed komputerem, mając do dyspozycji urządzenie służące do składania podpisu elektronicznego oraz kwalifikowany certyfikat.
BEZPIECZNY CZYLI JAKI?
W polskim prawie mamy do czynienia z dwoma rodzajami podpisów elektronicznych: tzw. zwykłym i bezpiecznym. Aktem prawnym regulującym problematykę związaną z e-podpisem jest ustawa z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (DzU nr I30, poz. 1450 z późn. zm.). Określa ona szczegółowo, jakie wymogi musi spełniać podpis elektroniczny, aby mógł zostać uznany za bezpieczny i aby jego złożenie wywoływało oczekiwane przez nas skutki prawne. Należy podkreślić, iż jedynie bezpieczny podpis elektroniczny (weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu) wywołuje skutki prawne i jest równoznaczny z podpisem własnoręcznym złożonym na dokumencie w formie papierowej. Zwykły podpis elektroniczny, zgodnie z treścią art. 3 ww. ustawy, to dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej podpis (np. dokument z umieszczonym pod nim podpisem w formie elektronicznej). Z uwagi na możliwość sfałszowania tak złożonego podpisu, nie wywołuje on skutków prawnych, a dokument nim opatrzony nie zastępuje dokumentu podpisanego w sposób tradycyjny. Bezpieczny podpis elektroniczny to zgodnie z ustawą taki, który jest: przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej ten podpis; sporządzony za pomocą podległych wyłącznej kontroli osoby składającej podpis elektroniczny bezpiecznych urządzeń i danych służących do jego składania; powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza ich zmiana jest rozpoznawalna. Zatem, aby móc złożyć bezpieczny podpis elektroniczny, niezbędne jest posiadanie służącego do tego specjalistycznego bezpiecznego urządzenia (jest to odpowiednio skonfigurowany sprzęt - czytnik karty kryptograficznej oraz oprogramowanie), a także odpowiednich danych do składania takiego podpisu - czyli niepowtarzalnych i podporządkowanych konkretnej osobie danych, które są wykorzystane do jej identyfikacji (karta kryptograficzna oraz PIN). Niezbędny jest również kwalifikowany certyfikat - zaświadczenie w postaci elektronicznej, dzięki któremu można zidentyfikować osobę składającą podpis pod dokumentem.
NIEZAPRZECZALNE ZALETY
Bezpieczny podpis elektroniczny ma wiele zalet w porównaniu z podpisem własnoręcznym. Z pewnością utrudniona jest możliwość jego sfałszowania oraz modyfikacji treści dokumentu, który został nim opatrzony. Do złożenia podpisu elektronicznego konieczne jest bowiem posłużenie się niepowtarzalnymi i podporządkowanymi konkretnej osobie danymi służącymi do jej identyfikacji, tj. kartą kryptograficzną i znanym jedynie danej osobie kodem numerycznym - PIN-em. Taki sposób składania podpisu elektronicznego uniemożliwia, a przynajmniej w dużej mierze utrudnia dokonanie tego przez osobę nieposiadającą tych danych, np. osobę, która chciałaby ewentualnie sfałszować taki podpis. Ponadto, treść dokumentu opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym może zostać zaszyfrowana w taki sposób, że tylko adresat dokumentu będzie mógł się z nim zapoznać. Co więcej, powiązanie bezpiecznego podpisu z dokumentem następuje w taki sposób, iż jakakolwiek zmiana w jego treści, nawet przypadkowa, jest rozpoznawalna. Tym samym zawsze zachowana jest pierwotna wersja dokumentu. Odbiorca dokumentu ma pewność, że jego treść nie została „po drodze" zmodyfikowana, a jego nadawcą jest osoba wskazana w certyfikacie. Niewątpliwie bardzo ważną kwestią w dokumentach jest data ich stworzenia. Każdy dokument papierowy powinien być opatrzony datą, co ma ogromne znaczenie. Nie zawsze jednak data się na nich znajduje. Możliwe jest również jej sfałszowanie. Podpis elektroniczny daje nam możliwość przypisania danej wiadomości dokładnego czasu, otrzymanego na podstawie wzorców atomowych, co uniemożliwia dokonanie nadużyć związanych z datą nadania dokumentu'. Bezdyskusyjną zaletą stosowania e-podpisu jest oszczędność czasu oraz wygoda.
JAK GO UZYSKAĆ?
Aby uzyskać możliwość podpisywania dokumentów elektronicznie, niezbędne jest wykupienie zestawu do tego służącego, oferowanego przez jeden z kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne. Ich wykaz można znaleźć na stronie internetowej Centrum Zaufania i Certyfikacji CENTRAST SA (www.centrast.pl), które jest upoważnione do wydawania zezwoleń na świadczenie takich usług. Na polskim rynku funkcjonują obecnie cztery kwalifikowane podmioty świadczące usługi certyfikacyjne: Unizeto Technologies spółka z o.o., Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych SA, TP Internet SA, Krajowa Izba Rozliczeniowa SA.- W skład podstawowego zestawu do składania bezpiecznego podpisu elektronicznego wchodzi certyfikat kwalifikowany, karta kryptograficzna, czytnik kart kryptograficznych oraz oprogramowanie, a jego cena oscyluje w granicach 290 zl. Odpowiednio tańszy jest zestaw bez czytnika kart kryptograficznych. Certyfikat jest ważny w zależności od wyboru rok lub dwa lata.
Co można załatwić w Urzędzie m.st. Warszawy stosując e-podpis?
Ustawodawca w ustawie z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym nałożył na organy władzy publicznej obowiązek umożliwienia odbiorcom usług certyfikacyjnych w terminie do 1 maja 2008 r. wnoszenia podań i wniosków oraz innych czynności w postaci elektronicznej w przypadkach, gdy przepisy prawa wymagają składania ich w określonej formie lub według określonego wzoru. Urząd m.st. Warszawy opracował wzory wniosków oraz innych pism, które mogą być wnoszone do odpowiednich jednostek drogą elektroniczną z zastosowaniem bezpiecznego podpisu elektronicznego (weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu) i umieścił ich katalog w Biuletynie Informacji Publicznej m.st. Warszawy w rubryce eUrząd (www.bip.warszawa.pl). Na stronie tej szczegółowo opisano także instrukcję postępowania z wnioskami oraz sposób ich wnoszenia. Przypomnieć należy, iż złożenie takiego wniosku we wskazanym trybie jest jednoznaczne ze złożeniem go w formie papierowej opatrzonej własnoręcznym podpisem. Tak więc obecnie chcąc uzyskać np. informację publiczną, odpis aktu urodzenia, aktu zgonu, aktu małżeństwa, wypis z rejestru gruntów/budynków/ lokali lub kartoteki lokali nie musimy już osobiście stawiać się w urzędzie, możemy natomiast, oszczędzając czas, złożyć wniosek o udostępnienie nam tych informacji, wydanie odpisów i wypisów w formie elektronicznej. Podczas prac związanych z wdrażaniem podpisu elektronicznego w Urzędzie m.st. Warszawy okazało się, iż nie wszystkie wnioski i podania rozpatrywane przez organy samorządu terytorialnego mogą być składane w formie elektronicznej. Do części wniosków muszą być g bowiem dołączone wymagane przesz pisami prawa stosowne załączniki. 5 Część z nich stanowią np. decyzje £ administracyjne, orzeczenia sądowe £ oraz inne dokumenty urzędowe, któ- * re nie funkcjonują jeszcze w obrocie ° prawnym w wersji elektronicznej. Konieczność załączenia tych dokumentów w wersji papierowej czyni niecelowym składanie wniosków w formie elektronicznej. Mając to na uwadze, w katalogu spraw umieszczone są tylko takie wnioski, do których nie jest wymagane dołączenie załączników lub załączniki mogą być przesłane w formie elektronicznej. Niewątpliwie miało to wpływ na znaczne zawężenie katalogu spraw, które mogą być załatwione drogą elektroniczną. Nie należy jednak pomijać faktu, że instytucja podpisu elektronicznego jest bardzo młoda i zaczyna dopiero funkcjonować w administracji publicznej. Niesie ze sobą jednak wielki potencjał i systematycznie będzie się rozwijała, a katalog spraw, które mogą zostać załatwione przez Internet, z pewnością będzie się stopniowo poszerzał.
Autor: Ewelina Zwalińska
(źródło: Wspólnona, 19.07.2008)
E-podpis
W polskim prawie mamy do czynienia z dwoma rodzajami podpisów elektronicznych, tzw. zwykłym i bezpiecznym. Jedynie ten drugi, weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, wywołuje skutki prawne i jest równoznaczny z podpisem własnoręcznym, złożonym na dokumencie w formie papierowej.
Wdobie szybko postępującego rozwoju technicznego, globalizacji gospodarki i rozpowszechnienia drogi elektronicznej jako sposobu komunikacji nieuniknione stało się wprowadzenie do obrotu prawnego możliwości natychmiastowego przesyłania drogą elektroniczną oświadczenia woli w dowolne miejsce na świecie, zawierania w ten sposób umów bez względu na dzielącą obie strony umowy odległość, składania wniosków, podań i deklaracji do wszelkich instytucji i urzędów bez potrzeby osobistego w nich stawiennictwa. Jednym z instrumentów umożliwiających dokonywanie ww. czynności w sposób bezpieczny za pośrednictwem Internetu jest podpis elektroniczny. Zawarcie umowy lub przesianie wniosku do określonej instytucji z zastosowaniem bezpiecznego podpisu elektronicznego (weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu) wywołuje ten sam skutek co własnoręczne podpisanie dokumentu w formie papierowej (art. 78 §2 kodeksu cywilnego). Obecnie, chcąc złożyć wniosek w organie administracji publicznej lub podpisać umowę kupna - sprzedaży, mamy do wyboru: udać się do urzędu lub kontrahenta osobiście w celu sporządzenia i podpisania własnoręcznie stosownych dokumentów bądź możemy uczynić to samo, siedząc w domu lub biurze przed komputerem, mając do dyspozycji urządzenie służące do składania podpisu elektronicznego oraz kwalifikowany certyfikat.
BEZPIECZNY CZYLI JAKI?
W polskim prawie mamy do czynienia z dwoma rodzajami podpisów elektronicznych: tzw. zwykłym i bezpiecznym. Aktem prawnym regulującym problematykę związaną z e-podpisem jest ustawa z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (DzU nr I30, poz. 1450 z późn. zm.). Określa ona szczegółowo, jakie wymogi musi spełniać podpis elektroniczny, aby mógł zostać uznany za bezpieczny i aby jego złożenie wywoływało oczekiwane przez nas skutki prawne. Należy podkreślić, iż jedynie bezpieczny podpis elektroniczny (weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu) wywołuje skutki prawne i jest równoznaczny z podpisem własnoręcznym złożonym na dokumencie w formie papierowej. Zwykły podpis elektroniczny, zgodnie z treścią art. 3 ww. ustawy, to dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej podpis (np. dokument z umieszczonym pod nim podpisem w formie elektronicznej). Z uwagi na możliwość sfałszowania tak złożonego podpisu, nie wywołuje on skutków prawnych, a dokument nim opatrzony nie zastępuje dokumentu podpisanego w sposób tradycyjny. Bezpieczny podpis elektroniczny to zgodnie z ustawą taki, który jest: przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej ten podpis; sporządzony za pomocą podległych wyłącznej kontroli osoby składającej podpis elektroniczny bezpiecznych urządzeń i danych służących do jego składania; powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza ich zmiana jest rozpoznawalna. Zatem, aby móc złożyć bezpieczny podpis elektroniczny, niezbędne jest posiadanie służącego do tego specjalistycznego bezpiecznego urządzenia (jest to odpowiednio skonfigurowany sprzęt - czytnik karty kryptograficznej oraz oprogramowanie), a także odpowiednich danych do składania takiego podpisu - czyli niepowtarzalnych i podporządkowanych konkretnej osobie danych, które są wykorzystane do jej identyfikacji (karta kryptograficzna oraz PIN). Niezbędny jest również kwalifikowany certyfikat - zaświadczenie w postaci elektronicznej, dzięki któremu można zidentyfikować osobę składającą podpis pod dokumentem.
NIEZAPRZECZALNE ZALETY
Bezpieczny podpis elektroniczny ma wiele zalet w porównaniu z podpisem własnoręcznym. Z pewnością utrudniona jest możliwość jego sfałszowania oraz modyfikacji treści dokumentu, który został nim opatrzony. Do złożenia podpisu elektronicznego konieczne jest bowiem posłużenie się niepowtarzalnymi i podporządkowanymi konkretnej osobie danymi służącymi do jej identyfikacji, tj. kartą kryptograficzną i znanym jedynie danej osobie kodem numerycznym - PIN-em. Taki sposób składania podpisu elektronicznego uniemożliwia, a przynajmniej w dużej mierze utrudnia dokonanie tego przez osobę nieposiadającą tych danych, np. osobę, która chciałaby ewentualnie sfałszować taki podpis. Ponadto, treść dokumentu opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym może zostać zaszyfrowana w taki sposób, że tylko adresat dokumentu będzie mógł się z nim zapoznać. Co więcej, powiązanie bezpiecznego podpisu z dokumentem następuje w taki sposób, iż jakakolwiek zmiana w jego treści, nawet przypadkowa, jest rozpoznawalna. Tym samym zawsze zachowana jest pierwotna wersja dokumentu. Odbiorca dokumentu ma pewność, że jego treść nie została „po drodze" zmodyfikowana, a jego nadawcą jest osoba wskazana w certyfikacie. Niewątpliwie bardzo ważną kwestią w dokumentach jest data ich stworzenia. Każdy dokument papierowy powinien być opatrzony datą, co ma ogromne znaczenie. Nie zawsze jednak data się na nich znajduje. Możliwe jest również jej sfałszowanie. Podpis elektroniczny daje nam możliwość przypisania danej wiadomości dokładnego czasu, otrzymanego na podstawie wzorców atomowych, co uniemożliwia dokonanie nadużyć związanych z datą nadania dokumentu'. Bezdyskusyjną zaletą stosowania e-podpisu jest oszczędność czasu oraz wygoda.
JAK GO UZYSKAĆ?
Aby uzyskać możliwość podpisywania dokumentów elektronicznie, niezbędne jest wykupienie zestawu do tego służącego, oferowanego przez jeden z kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne. Ich wykaz można znaleźć na stronie internetowej Centrum Zaufania i Certyfikacji CENTRAST SA (www.centrast.pl), które jest upoważnione do wydawania zezwoleń na świadczenie takich usług. Na polskim rynku funkcjonują obecnie cztery kwalifikowane podmioty świadczące usługi certyfikacyjne: Unizeto Technologies spółka z o.o., Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych SA, TP Internet SA, Krajowa Izba Rozliczeniowa SA.- W skład podstawowego zestawu do składania bezpiecznego podpisu elektronicznego wchodzi certyfikat kwalifikowany, karta kryptograficzna, czytnik kart kryptograficznych oraz oprogramowanie, a jego cena oscyluje w granicach 290 zl. Odpowiednio tańszy jest zestaw bez czytnika kart kryptograficznych. Certyfikat jest ważny w zależności od wyboru rok lub dwa lata.
Co można załatwić w Urzędzie m.st. Warszawy stosując e-podpis?
Ustawodawca w ustawie z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym nałożył na organy władzy publicznej obowiązek umożliwienia odbiorcom usług certyfikacyjnych w terminie do 1 maja 2008 r. wnoszenia podań i wniosków oraz innych czynności w postaci elektronicznej w przypadkach, gdy przepisy prawa wymagają składania ich w określonej formie lub według określonego wzoru. Urząd m.st. Warszawy opracował wzory wniosków oraz innych pism, które mogą być wnoszone do odpowiednich jednostek drogą elektroniczną z zastosowaniem bezpiecznego podpisu elektronicznego (weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu) i umieścił ich katalog w Biuletynie Informacji Publicznej m.st. Warszawy w rubryce eUrząd (www.bip.warszawa.pl). Na stronie tej szczegółowo opisano także instrukcję postępowania z wnioskami oraz sposób ich wnoszenia. Przypomnieć należy, iż złożenie takiego wniosku we wskazanym trybie jest jednoznaczne ze złożeniem go w formie papierowej opatrzonej własnoręcznym podpisem. Tak więc obecnie chcąc uzyskać np. informację publiczną, odpis aktu urodzenia, aktu zgonu, aktu małżeństwa, wypis z rejestru gruntów/budynków/ lokali lub kartoteki lokali nie musimy już osobiście stawiać się w urzędzie, możemy natomiast, oszczędzając czas, złożyć wniosek o udostępnienie nam tych informacji, wydanie odpisów i wypisów w formie elektronicznej. Podczas prac związanych z wdrażaniem podpisu elektronicznego w Urzędzie m.st. Warszawy okazało się, iż nie wszystkie wnioski i podania rozpatrywane przez organy samorządu terytorialnego mogą być składane w formie elektronicznej. Do części wniosków muszą być g bowiem dołączone wymagane przesz pisami prawa stosowne załączniki. 5 Część z nich stanowią np. decyzje £ administracyjne, orzeczenia sądowe £ oraz inne dokumenty urzędowe, któ- * re nie funkcjonują jeszcze w obrocie ° prawnym w wersji elektronicznej. Konieczność załączenia tych dokumentów w wersji papierowej czyni niecelowym składanie wniosków w formie elektronicznej. Mając to na uwadze, w katalogu spraw umieszczone są tylko takie wnioski, do których nie jest wymagane dołączenie załączników lub załączniki mogą być przesłane w formie elektronicznej. Niewątpliwie miało to wpływ na znaczne zawężenie katalogu spraw, które mogą być załatwione drogą elektroniczną. Nie należy jednak pomijać faktu, że instytucja podpisu elektronicznego jest bardzo młoda i zaczyna dopiero funkcjonować w administracji publicznej. Niesie ze sobą jednak wielki potencjał i systematycznie będzie się rozwijała, a katalog spraw, które mogą zostać załatwione przez Internet, z pewnością będzie się stopniowo poszerzał.
Autor: Ewelina Zwalińska
(źródło: Wspólnona, 19.07.2008)
